نحوه ی گرفتن مرخصی برای آزادی زندانیان در سال 1400 چگونه و با چه شرایطی امکان پذیر می باشد؟

در چه شرایطی زندانی یا متهم می تواند مرخصی بگیرد؟

اگر می خواهید از شرایط مرخصی یا ازادی موقت زندانی مطلع شوید با ما همراه باشید. در این مطلب قصد داریم با شرایط مرخصی زندانیان آشنا شویم. شرایط مرخصی زندانی چیست؟ جواب این سوال کمی طولانی است که در این مطلب بدان کامل اشاره می کنیم. در این بخش سعی داریم به صورت خلاصه شرایط گرفتن مرخصی زندانی را شرح دهیم تا شما را با شرایط قانونی نحوه گرفتن مرخصی زندانی آشنا کنیم.

 

زندانیان، بسته به نوع جرم ارتکابی و همچنین سوابق آنها در زمان حبس، با سپردن تامین مناسب با نظر مقام قضایی می توانند از شرایط مرخصی استفاده کنند. در این مقاله به بررسی شرایط مرخصی زندانی ها می پردازیم.

شرایط اعطای مرخصی زندانی

1. محکومان به حبس تا ۱۵ سال پس از گذراندن حداقل یک ششم از مدت حبس.
2. محکومان به بیش از ۱۵ سال و حبس ابد پس از گذراندن حداقل سه سال حبس.
3. محکومانی که به لحاظ عدم پرداخت جزای نقدی یا عدم تأدیه محکومیت مالی در زندان به سر می‌برند، در صورت تحمل حداقل یک ماه حبس.
4. کسب حداقل ۲۰۰ امتیاز در زندان برای هر نوبت مرخصی با توجه به معیارهای مندرج در آیین نامه سازمان زندان‌ها.
5. کلیه محکومان (به غیر از افراد مستثنا از اعطای مرخصی) در صورت ازدواج یا فوت یکی از بستگان درجه یک آنان (پدر، مادر، فرزند، همسر، برادر، خواهر) بدون لحاظ شرایط مذکور از یک نوبت مرخصی بهره‌مند می‌گردند.

میزان مرخصی زندانی

• به محکومان حبس جرایم غیرعمدی و افرادی که به دلیل ناتوانی در پرداخت جزای نقدی، دیه و یا محکومیت‌های مالی غیر کیفری به ازای هر دو ماه، سه تا پنج روز مرخصی تشویقی در صورت کسب امتیازات لازم.
• به محکومان سایر جرایم که امتیازات لازم را کسب کنند در صورت فقدان سابقه محکومیت در جرایم عمدی، به ازای هر سه ماه سه تا پنج روز مرخصی تشویقی.
• در صورت وجود سابقه محکومیت در جرایم عمدی، به ازای هر چهار ماه، سه تا پنج روز مرخصی تشویقی.
• اعطای مرخصی به محکومان، موکول به تصویب شورای طبقه بندی زندان و اخذ تأمین مناسب توسط مقام قضایی مربوط می‌باشد.
• چنانچه فاصله محل سکونت زندانی تا محل تحمل کیفر (زندان) بیش از ۱۰۰ کیلومتر باشد به تناسب فاصله راه، بین یک تا ۴ روز به مدت مرخصی برای ایاب و ذهاب افزوده می‌شود.

به چه محکومانی مرخصی داده نمی شود؟

محکومان زیر از امتیازات اعطای مرخصی مستثنا می‌باشند:

1. محکومان جرایم سرقت مسلحانه، کیف زنی، جاسوسی، اقدام علیه امنیت کشور، آدم‌ربایی، جرایم باندی و سازمان یافته، تجاوز به عنف، دایر کردن مراکز فساد و فحشا، اسید پاشی، اخلال در نظام اقتصادی، ورود، تولید، توزیع و فروش مشروبات الکلی، قاچاق مسلحانه و یا عمده مواد مخدر و روان‌گردان ‌ها.
2. محکومان دارای سه فقره سابقه محکومیت به ارتکاب همان جرم.
3. محکومانی که به شرارت مشهورند.
4. محکومان به قصاص و اعدام.

به نقل از محمد یزدی‌ رئیس قوه قضاییه‌ :

شرایط اعطای مرخصی به زندانیان و چگونگی استفاده از آن‌ بخشنامه به کلیه واحدهای قضایی سراسر کشور همان‌طوری که استحضار دارند اعطای مرخصی به زندانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی باعنایت به رأفت و عطوفت اسلامی‌، رویّه و در آیین‌نامه 1¤¤زندان‌ها¤، 1¤1¤زندان‌ها آمده است‌؛ لکن با توجه به‌تجارب چند سال گذشته‌، مصلحت ایجاب می‌کند، دادن مرخصی به زندانی محدودتر و همراه باشرایطی باشد که ذیلاً یادآوری می‌نماید: 1. مرخصی به عنوان امتیاز و تشویق زندانی به رعایت مقرّرات زندان و اصلاح اخلاقی اومی‌باشد که در موارد طولانی پس از تحمّل حداقل یک‌سال از مجازات قطعی حبس به تشخیص‌شورای طبقه بندی زندان و به پیشنهاد رئیس و پس از موافقت قاضی ناظر اجرای حکم در هرسال ده روز معیّن می‌گردد و بنا به تشخیص مسؤولان زندان در مواردی که احتمال سوء استفادهاز مرخصی وجود دارد ممکن است زندانی در ایام مرخصی تحت الحفظ باشد. 2. آن دسته از زندانیان که در مدت تحمّل کیفر در زمینه حفظ قرآن مجید با التزام عملی به سایراحکام‌، توفیقاتی به دست آورند علاوه بر ده روز مرخصی سالیانه‌، می‌توانند به ازای حفظ هرجزء قرآن از سه روز مرخصی با رعایت شرایط ذکر شده در آیین‌نامه 1¤¤زندان‌ها¤، 1¤1¤زندان‌هااستفاده کنند. 3. محکومان به حبس ابد و محکومان به بزه‌های کلاهبرداری‌، چک بلا محل بیش از ده میلیون‌ریال‌، جعل‌، استفاده از سند مجعول‌، اختلاس‌، ارتشا، سرقت‌، سرقت مسلحانه‌، جاسوسی‌، اقدام‌علیه امنیت کشور، دایرکنندگان مراکز فساد و محکومان به اجرای حدود الهی مشمول مفاد این‌بخشنامه نمی‌باشند. 4. زندانیان واجد شرایطی که از مرخصی موضوع این بخشنامه استفاده می‌نمایند فقط درمحدوده‌ای مجاز به تردّد هستند که از طرف مرجع قضایی در برگ مرخصی آنان معیّن شده است‌.ضمناً تاریخ شروع مرخصی و خاتمه آن و نیز محل تردّد در برگ مرخصی قید و زندانی باید هرروز با حضور در مرجع انتظامی محل‌، برگ مرخصی را ممهور به مهر آن مرجع انتظامی نماید. 5. زندانیانی که در انقضای مدت مرخصی‌، خود را معرفی نکنند، طبق ماده 547 قانون مجازات‌اسلامی و تبصره آن‌ با آنها رفتار خواهد شد. 6. به منظور تعهد و تضمین کافی نسبت به بازگشت زندانی‌، قاضی 1¤¤ناظر زندان‌¤، 1¤1¤ناظر زندان‌، متناسب با نوع‌جرم‌، اقدام به اخذ تأمین از محکوم‌ٌعلیه زندانی خواهد نمود. ضمانت اجرای این تأمین همانندضمانت اجرای مقرّر در آیین دادرسی کیفری خواهد بود.

نحوه گرفتن مرخصی زندانی

برای گرفتن مرخصی یا ازادی موقت باید به چند مورد توجه کرد:

• نوع جرم
• سوابق جرمی متهم
• میزان حکم حبس

با توجه به موارد بالا، اگر زندانی شرایط گرفتن مرخصی را از قاضی پرونده دریافت کند، مقداری برای ضمانت زندانی برای مرخصی وی تعیین می گردد. زندانی موظف است آن را از طریق خانواده یا وکیل خود تهیه کرده و به دادگاه ارائه دهد.

خلاصه شروط مرخصی دادن به زندانی

اگر یک زندانی هر یک از شرایط زیر را داشته باشد می تواند برای گرفتن مرخصی از زندان اقدام کند:

• اگر یک زندانی تا پانزده سال حبس محکوم باشد باید حداقل یک ششم از آن مدت حکم خود را گذرانده باشد.
• اگر به بیش از پانزده سال زندانی و حتی حبس ابد محکوم شده باشد باید حداقل سه سال را در زندان سپری کرده باشد.
• اگر متهم جزء مجران جرایم نقدی باشد و یک ماه را در زندان سپری کرده باشد می تواند مرخصی بگیرد.
• اگر یک زندانی در زندان حداقل 200 امتیاز برای هر مرخصی بدست آورد شرایط گرفتن مرخصی را دارد.
• به غیر از شروط بالا، اگر زندانی ازدواج کرده باشد و یا یکی از بستگانش فوت کند می تواند یک نوبت مرخصی داشته باشد.

مدت زمان مرخصی زندانی چقدر می باشد؟

زندانیانی که به خاطر جرایم نقدی و غیر عمد در زندان به سر می برند امتیاز لازم را کسب کنند می توانند هر دو ماه، به مدت 3 تا 5 روز مرخصی بگیرند. اما برای سایر مجرمان به ازای هر سه ماه سه تا پنج روز مرخصی می گیرند. اگر متهم به جرم عمدی محکوم شده باشد، هر 4 ماه می تواند 3 تا 5 روز مرخصی بگیرد. البته این مرخصی را شورای طبقه بندی زندان تعیین و تصویب می کند. اگر هم مسافت محل زندگی وی تا زندان بیش از 100 کیلومتر باشد بین 1 تا 4 روز به مرخصی وی افزوده می گردد.

البته این شرایط برای همه یکسان نیست و مشمول همه نمی شود. و به برخی از متهمان به هیچ عنوان مرخصی داده نمی شود.

• سرقت مسلحانه
• کیف زنی و دزدی
• جاسوسی
• علیه حکومن و امنیت کشور
• آدم ربایی
• جرایم باندی
• تجاوز
• دایر کردن مرکز فساد
• اسیدپاشی
• فروش مشروبات الکلی
• قاچاق مسلحانه و مواد مخدر
• کسانی که 3 بار به یک جرم متهم باشند
• محکومان به شرارت
• محکوم به  قتل، قصاص و اعدام

در خصوص اطلاع از تبصره ها، شرایط خاص و اطلاعات بیشتر می توانید با موسسه حقوقی عدالت آفرینان تماس حاصل فرمایید.

منبع: در چه شرایطی زندانی یا متهم می تواند مرخصی بگیرد؟